Toxic Positivity หรือคิดบวกจนเป็นพิษ คือ การจัดการอารมณ์แบบหมดหวังหรืออย่างไม่เหมาะสมโดยใช้ความคิดบวกเป็นส่วนหนึ่งของการจัดการอารมณ์ โดยพยายามที่จะคิดเชิงบวกเสมอไม่ว่าจะเกิดเหตุการณ์อะไรขึ้นก็ตาม เพื่อหลีกเลี่ยงความรู้สึกเศร้าหรือเสียใจ แต่ในบางครั้งความคิดบวกเหล่านี้อาจเป็นภาระหนักในการแก้ปัญหาหรือแก้ไขสถานการณ์ที่เกิดขึ้น โดยอาจทำให้เกิดความเครียดหรือความเจ็บปวดทางอารมณ์ได้
ตัวอย่างของคิดบวกจนเป็นพิษได้แก่การปิดกั้นความเศร้าหรือความเสียใจโดยการบอกว่า “เรื่องนี้ไม่เป็นไร” หรือ “คิดบวกๆ ดีขึ้นแน่ๆ” โดยที่ไม่ได้รับฟังและเข้าใจอารมณ์และประสบการณ์ของผู้อื่นอย่างเต็มที่ หรือการวางแผนตัวเองให้เต็มที่เพื่อเก็บความคิดบวกๆ เท่านั้นโดยไม่สนใจความเป็นจริงหรือสภาพแวดล้อมที่เป็นจริงที่ส่งผลกระทบต่อสถานการณ์หรือผู้คนรอบตัวได้
ตัวอย่างของ Toxic Positivity หรือคิดบวกจนเป็นพิษได้แก่
- การบอกผู้อื่นว่า “อย่าเสียใจ” หรือ “อย่างน้อยก็คิดว่าสิ่งนี้จะเป็นประสบการณ์เรียนรู้” โดยที่ไม่ได้ยินฟังและเข้าใจอารมณ์และความรู้สึกของผู้อื่น
- การบังคับให้ตัวเองหรือผู้อื่นคิดบวกๆ ตลอดเวลา โดยไม่ยอมรับความคิดเห็นหรือความรู้สึกที่ต่างกันไป
- การเทียบตนเองกับผู้อื่นที่มีชีวิตที่ดีกว่าโดยมองข้ามปัญหาและสถานการณ์ที่ตนเองหรือผู้อื่นอยู่
- การสะกิดกับความคิดเชิงลบของผู้อื่นโดยการบอกว่า “อย่างน้อยก็ไม่ได้เป็นเรื่องเลว” หรือ “ก็ดีอยู่นะ อย่ามีความกังวล”
- การใช้คำว่า “คิดบวกๆ” หรือ “มองให้เห็นด้านดี” เพื่อบังคับให้ตัวเองหรือผู้อื่นมองหาด้านบวกเสมอๆ โดยไม่เช็คสถานการณ์หรือความเป็นจริงของสิ่งที่เกิดขึ้น
การคิดบวกในบางครั้งสามารถเป็นสิ่งที่ดีได้ แต่ในกรณีที่ไม่สอดคล้องกับสถานการณ์หรือความเป็นจริงจะทำให้เกิดผลเสียได้และส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิตของผู้คนด้วย
